Найбольш эфектыўнай формай навучання дашкольнікаў спартыўным гульням і практыкаванням з'яўляюцца арганізаваныя заняткі на прагулцы. Заняткі спартовымі гульнямі і практыкаваннямі накіраваны перш за ўсё на ўмацаванне здароўя, паляпшэнне агульнай фізічнай падрыхтаванасці дзяцей, задавальненне іх біялагічнай патрэбы ў рухах. Адметная рыса заняткаў спартыўнымі гульнямі і практыкаваннямі - іх эмацыйнасць. Дзецям цікава, калі яны занятыя. Нуда прыходзіць тады, калі дзяцей прымушаюць выконваць аднолькавыя, манатонныя рухі. Разнастайнасць практыкаванняў і гульняў захапляе дзяцей, дастаўляе задавальненне.
Катанне на санках
Санкі суправаджаюць дзіцяці ўсё жыццё. Дзіцяці першага года жыцця на санках катаюць дарослыя, 2-3-гадовае дзіця само возіць санкі за вяровачку, катаючы лялек. На чацвёртым годзе жыцця дзеці катаюць на санках адзін аднаго па дарожцы.
Паступова заданні ўскладняюцца: дзеці возяць адзін аднаго па крузе, «змейкай», выконваюць розныя заданні.
Навучаючы дзіцяці катанню з горкі, выхавальнік знаёміць яго з правіламі, вучыць пасадцы на санкі, кіраванні імі. У малодшых групах педагог дапамагае дзіцяці скочвацца з горкі.
Дзіця старшага ўзросту скочваецца з больш стромкіх і доўгіх горак з розных зыходных становішчаў: седзячы, стоячы на каленях, лежачы на жываце, па адным і ўдваіх.
Пры спуску з горак дзіця можа выканаць розныя заданні: патэлефанаваць у званок, дакрануўшыся да яго, зняць павешаную цацку і інш.
Катанне на санках можна арганізаваць у гульнявой форме. Педагог сочыць за дазоўкай нагрузкі, выкананнем правілаў катання, эстэтычным афармленнем горак і дарожак для катання. Працягласць катання дзіцяці з горкі павялічваецца паступова з 20 да 30 хвілін.
Катанне на лыжах
Навучанне дзяцей хадзе на лыжах станоўча ўплывае на фарміраванне збору ступні. Лыжныя заняткі аказваюць спрыяльны ўплыў на фарміраванне паставы. Станоўчыя зрухі ў паляпшэнні паставы цалкам заканамерныя, бо пры хадзе на лыжах гарманічна развіваюцца і ўмацоўваюцца ўсе цягліцавыя групы і асабліва мышцы спіны.
Пад уплывам лыжных заняткаў адбываецца значнае развіццё асноўных рухаў (бег, скачкі, кіданні). Лыжныя заняткі і лыжныя прагулкі спрыяюць выхаванню маральна-валявых якасцяў дзіцяці: стварэнню цікавасці і любові да сістэматычных заняткаў, развіваюць смеласць, настойлівасць, рашучасць, фармуюць вытрымку і дысцыплінаванасць, прывучаюць пераадольваць цяжкасці і перашкоды, выхоўваюць пачуццё дружбы, калектывізму, узаемадапамогі і т. П .
Ёсць практыкаванні, якія дапамагаюць дзецям прывыкнуць да лыж. Толькі трэба паднесці іх як гульню:
1. прысядаць, стоячы на двух лыжах.
2. скачкі на месцы з нагі на нагу ці на двух лыжах.
3. практыкаванне "Бусел": трэба падняць сагнутую ў калене нагу, пры гэтым утрымліваць лыжу ў гарызантальным становішчы
4. практыкаванне "Малюем плот": прыстаўныя крокі на лыжах у бок.
5. практыкаванне "Малюем сняжынку": трэба паварочвацца, пераступаючы на месцы вакол пятак.
Пасля гэтага трэба будзе асвоіць ступаючыя крокі без слізгацення.
Ідучы, дзіця пераносіць вагу цела з адной нагі на другую. Цела нахіляецца больш, чым, пры свабоднай хадзьбе.
Экіпіроўка
Лыжы трэба падбіраць дзіцяці па росце. Не вялікія, але і не маленькія. Лыжы павінны быць даўжынёю прыкладна на 10 см больш росту дзіцяці.
Лыжная палка павінна даходзіць яму да падпах. Катацца рэкамендуецца не ў валёнках, а ў чаравіках з тупой шкарпэткай. Шкарпэтка чаравіка павінна выступаць з-пад рамяня на 3-4 см. Каб лыжы не было як саслізнуць, зад чаравічак павінен туга абхапляць пятачны рэмень.
Верхняе адзенне дзіцяці хай будзе лепш паасобку: куртка і штаны. Яна павінна быць з - ветра і воданепранікальнай тканіны. Бо падзенні, асабліва па пачатку, будуць частымі, таму варта падстрахавацца. Апранаць дзіця лепш так: швэдар, лыжны касцюм з начосам, вязаная шапочка. У зімовым паліто катацца занадта горача. Акрамя таго, яно скоўвае рухі.
Тэхніка хадзьбы на лыжах
Ступаючы крок
Дзіця спачатку адчувае некаторыя цяжкасці ад таго, што ў яго на нагах лыжы - ён павінен прывыкнуць да іх. Перамяшчэнне ступаючым крокам з'яўляецца добрым сродкам для развіцця «пачуцця лыж», «пачуцця снегу». Перамяшчэнне ступаючым крокам з'яўляецца свайго роду навучаннем зменнаму кроку. Ступаючы крок - гэта хада на лыжах з пачарговым прыпадыманне шкарпэтак лыж, пры гэтым задні канец лыжы прыціскаецца да снегу, тулава некалькі нахілена наперад. Рукі працуюць крыжавана: левая рука выносіцца наперад разам з правай нагой і наадварот.
Слізгальны крок
Слізгальны крок з'яўляецца асноўным элементам у тэхніцы ўсіх лыжных хадоў. Пры хадзе гэтым крокам лыжнік адштурхваецца па чарзе то левай, то правай нагой. Пры адштурхванні правай нагой левая згінаецца ў калене і выносіцца наперад; на яе цалкам пераносіцца цяжар цела, і адбываецца слізгаценне. Тулава нахілена наперад. Затым дзіця адштурхваецца правай нагой, а слізгае на левай назе. Пры адштурхванні, нага выпростваецца ў каленным і галенастопным суставах.
Папераменны і двухкрокавы ход
У кожным дзеянні гэтым спосабам выконваецца два слізгальных крокі (правай і левай нагой). У цыкле руху ног можна вылучыць два асноўных перыяду: а) слізганне на адной лыжы і падрыхтоўка да адштурхвання; б) адштурхванне. Слізгаценне пачынаецца з таго моманту, калі, адштурхнуўшыся нагой, дзіця адрывае нагу ад снегу і цалкам пераносіць цяжар цела на іншую лыжу. Свабодная нага ў гэты момант паднятая над снегам. Падчас слізгацення апошняя нага рыхтуецца да штуршка, для чаго яна некалькі згінаецца ў каленным і галенастопным суставах. Тулава нахілена пад вуглом каля 45, адштурхванне выконваецца моцным, але плыўным рухам. Выпростванне талчковай ногі вырабляецца ў каленным і галенастопным суставах. Пасля адштурхвання цяжар цела пераносіцца на іншую нагу, талчковай нагі і лыжа адрываюцца ад снегу. Пасля гэтага ўсе мышцы расслабляюцца. Цыкл паўтараецца зноў.
Кіданне ў мэту
Кіданне - тэхнічна складаны рух, выкананне якога патрабуе праявы многіх фізічных якасцяў - спрыту, узгодненасці дзеянняў рук, тулава і ног, вакамера, раўнавагі, навыкаў прасторавай арыентоўкі, а таксама адпаведнай рэакцыі дробнай мускулатуры.
Па тэхнічнай характарыстыцы практыкаванні гэтага віду дзеляцца на ўласна кіданне і падрыхноўчыя да кідання - катанне, падкідванне мяча з лоўляй і без лоўлі, перакідванне з лоўляй і без лоўлі мячоў, шароў, мяшэчкаў з пяском, абручоў, а таксама прыроднага матэрыялу - гузоў, каштанаў, дубчыкаў, палачак, снежак і інш.
●Сярэдні дашкольны ўзрост
Адлегласць, з якой дзеці кідаюць прадметы ў мэту, складае прыблізна 1 м.
●У працы з малодшымі дашкольнікамі прымяняюцца такія практыкаванні, як трапленне мячом у кошык, абруч, збіванне кегляў і некаторыя іншыя. Дзеці больш ахвотна карыстаюцца спосабам кідання сагнутай рукой ад пляча, не выпростваючы яе пры кідку. Звяртаць увагу на чаргаванне кідкоў правай і левай рукой - гэта важна для гарманічнага развіцця абедзвюх рук, для прафілактыкі парушэнняў паставы
●Старшы дашкольны ўзрост
Звяртаць увагу на чаргаванне кідкоў і тэхніку выканання руху. Старшыя дашкольнікі кідаюць з адлегласці 2-3 м ад мэты. Часцей практыкаваць у кіданні левай рукой (правай).
Пры падборы фізічных практыкаванняў неабходна ўлічыць ўзроставыя асаблівасці і магчымасці дзіцяці.
Заняткі спартыўнымі гульнямі і практыкаваннямі адрозніваюцца разнастайнасцю формаў правядзення з выкарыстаннем наяўнага абсталявання і інвентара.
♦Другая малодшая группа
Хада на лыжах
Практыкаванні для азнаямлення са ўласцівасцямі лыж і снегу:
1. Знайсці свае лыжы, узяць іх і перанесці да месца заняткаў;
2. Паставіць лыжы не снег, замацаваць ногі ў лыжныя мацаванні;
3. Стоячы на лыжах падняць па чарзе то правую, то левую нагу;
4. Прасунуць адну лыжу наперад і назад;
5. Стоячы на лыжах зрабіць невялікія прысяданні;
6. Зрабіць некалькі крокаў на лыжах;
7. Прайсці на лыжах ступаючым крокам па прамой;
Практыкаванні для навучання зменнаму кроку:
1. Хадзьба ўслед за кіраўніком (выхавальнікам) слізгальным крокам;
2. Прайсці пад варотцамі з лыжных палак;
3. Прайсці па лыжні ступаючым крокам, назад - шырокім слізгальным крокам
Практыкаванні для навучання паваротам:
1. Стоячы на месцы перасунуць адну лыжу наском ўверх і ўніз, прыціскаючы пятку лыжы да снегу;
2. Стоячы на месцы перасунуць лыжу направа і налева, прыціскаючы лыжы да снегу;
3. Зрабіць некалькі прыстаўных крокаў направа і налева з апорай і без апоры на палкі
Практыкаванні для навучання ўздымам:
1. Прыстаўныя крокі направа і налева, імкнучыся ставіць лыжы паралельна;
2. Пераступанне бакавым крокам праз палкі, пакладзеныя на снезе;
3. Бакавыя крокі на гарызантальнай пляцоўцы;
4. Падняцца на спадзісты схіл лесвічкай, левым і правым бокам
Практыкаванні для навучання спускам са схілу:
1. Прыняць правільную позу для спуску на роўным месцы;
2. Спуск з вельмі пакатага схілу ў асноўнай стойцы
ГУЛЬНІ
1. «Хто лепш праслізгаў?» - слізгаценне да сцяжка з найменшай колькасцю крокаў
2. «Хто далей?» - дзеці разбегаюцца і ад лініі слізгаюць хто далей
3. «Праз веснічкі» - праходзіць па лыжні праз некалькі варотцаў.
4. «Дагані мяне!» - дзеці даганяюць кіраўніка (выхавальніка).
Катанне на санках
Практыкаванні:
1. Везці санкі па чарзе то правай, то левай рукой;
2. Везці санкі абедзвюма рукамі;
3. Везці санкі, перавозячы на іх цацку;
4. Штурхаць санкі наперад, ідучы за імі;
5. Катанне адзін аднаго.
6. Двое дзяцей вязуць санкі, на якіх сядзіць адно дзіця;
7. Узбірацца на гару, везучы за сабой санкі;
8. Спуск з гары, седзячы на санках, ногі на палазах;
9. Спуск з невысокай гары. кіруючы санкамі;
10. Спуск з гары, тармозячы нагамі;
11. Спуск з невысокай гары праязджаючы варотцы.
ГУЛЬНІ
1. «Хто хутчэй?» - дзеці абегаюць кожны свае санкі, хто хутчэй.
2. «Гонкі санак тройкамі» - адзін вязе, другі сядзіць, трэці падштурхоўвае ззаду.
3. «На санкі!» - колькасць гульцоў на адзін больш, чым санак. Па сігнале «На санкі!», дзеці бягуць і садзяцца на санкі. Спазнелыя застаюцца без санак.
Слізгаценне па ледзяным дарожкам
Практыкаванні:
1. Катанне дзіцяці па дарожцы, трымаючы яго за рукі;
2. Слізгаць па кароткай, злёгку нахіленай дарожцы пры дапамозе кіраўніка (выхавальніка);
3. Слізгаць па гарызантальнай дарожцы, адштурхнуўшыся з месца;
4. Скочваецца з невысокай гары седзячы на ледянцы;
5. Скочваецца з невысокай гары на нагах ў глыбокім прысядзе;
6. Слізгаць па гарызантальнай дарожцы пасля разбегу
ГУЛЬНІ
1. «Дастань цацку!» - падчас слізгацення дзіця павіненна дакрануцца да цацкі, якую трымае кіраўнік (выхавальнік).
2. «Цягнік» - 2-3 дзіця ў прысядзе скочваюцца з горкі, трымаючыся адзін за аднаго.
3. «Праз вароты» - на сярэдзіне гарызантальнай дарожцы ставяцца вароты, дзіця павінна пракаціцца пад імі.
4. «Мячом - у мэту!» - падчас слізгацення дзеці кідаюць мяч у мэту.
♦Сярэдняя група
Хада на лыжах
Практыкаванні для азнаямлення са ўласцівасцямі лыж і снегу:
1. Знайсці свае лыжы, узяць іх і перанесці да месца заняткаў;
2. Паставіць лыжы на снег, замацаваць ногі ў лыжныя мацаванні;
3. Стоячы на лыжах падняць па чарзе то правую, то левую нагу;
4. Прасунуць адну лыжу наперад і назад;
5. Стоячы на лыжах зрабіць невялікія прысяданні;
6. Зрабіць некалькі крокаў на лыжах;
7. Прайсці на лыжах ступаючым крокам па прамой;
Практыкаванні для навучання зменнаму кроку:
1. Хадзьба ўслед за кіраўніком (выхавальнікам) слізгальным крокам;
2. Прайсці пад варотцамі з лыжных палак;
3. Прайсці па лыжні ступаючым крокам, назад - шырокім слізгальным крокам
Практыкаванні для навучання паваротам:
1. Стоячы на месцы перасунуць адну лыжу наском уверх і ўніз, прыціскаючы пятку лыжы да снегу;
2. Стоячы на месцы перасунуць лыжу направа і налева, прыціскаючы лыжы да снегу;
3. Зрабіць некалькі прыстаўных крокаў направа і налева з апорай і без апоры на палкі.
Практыкаванні для навучання уздымам:
1. Прыстаўныя крокі направа і налева, імкнучыся ставіць лыжы паралельна;
2. Пераступанне бакавым крокам праз палкі, пакладзеныя на снезе;
3. Бакавыя крокі на гарызантальнай пляцоўцы;
4. Падняцца на спадзісты схіл лесвічкай, левым і правым бокам;
Практыкаванні для навучання спускам са схілу:
1. Прыняць правільнае становішча для спуску на роўным месцы;
2. Спуск з вельмі пакатага схілу ў асноўнай стойцы.
ГУЛЬНІ
1. «Хто лепш праслізгаў?» - слізгаценне да сцяжка з найменшай колькасцю крокаў.
2. «Хто далей?» - дзеці разбегаюцца і ад лініі слізгаюць хто далей.
3. «Праз варотцы» - праходзіць па лыжні праз некалькі веснічкі.
4. «Дагані мяне!» - дзеці даганяюць кіраўніка (выхавальніка).
Катанне на санках
Практыкаванні:
1. Везці санкі па чарзе то правай, то левай рукой;
2. Везці санкі абедзвюма рукамі;
3. Везці санкі, перавозячы на іх цацку;
4. Штурхаць санкі наперад, ідучы за імі;
5. Катанне адзін аднаго;
6. Двое дзяцей вязуць санкі, на якіх сядзіць адно дзіця;
7. Узбірацца на гару, везучы за сабой санкі;
8. Спуск з гары, седзячы на санках, ногі на палазах;
9. Спуск з невысокай горы. кіруючы санкамі;
10. Спуск з гары, тармозячы нагамі;
11. Спуск з невысокай гары праязджаючы вароты
ГУЛЬНІ
1. «Хто хутчэй?» - дзеці абегаюць кожны свае санкі, хто хутчэй.
2. «Гонкі санак тройкамі» - адзін вязе, другі сядзіць, трэці падштурхоўвае ззаду.
3. «На санкі!» - колькасць гульцоў на адзін больш, чым санак. Па сігнале «На санкі!». дзеці бягуць і садзяцца на санкі. Спазнелыя застаюцца без санак.
Слізгаценне па ледзяным дарожкам
Практыкаванні:
1. Катанне дзіцяці па дарожцы, трымаючы яго за рукі;
2. Слізгаць па кароткай, злёгку нахіленай дарожцы пры дапамозе выхавальніка;
3. Слізгаць па гарызантальнай дарожцы, адштурхнуўшыся з месца;
4. Скочвацца з невысокай гары седзячы на ледянцы;
5. Скочвацца з невысокай гары на нагах у глыбокім прысядзе;
6. Слізгаць па гарызантальнай дарожцы пасля разбегу
ГУЛЬНІ
1. «Дастань цацку!» - падчас слізгацення дзіця павінна дакрануцца да цацкі, якую трымае кіраўнік (выхавальнік).
2. «Цягнік» - 2-3 дзіця ў прысядзе скочваюцца з горкі, трымаючыся адзін за аднаго.
3. «Праз вароты» - на сярэдзіне гарызантальнай дарожцы ставяцца вароты, дзіця павінна пракаціцца пад імі.
4. «Мячом - у мэту!» - падчас слізгацення дзеці кідаюць мяч у мэту.