Слыхамоўная памяць – гэта важны вiд памяці, які адказвае за запамінанне, захаванне і ўзнаўленне інфармацыі, перададзенай праз гаворку. Такой памяццю валодае любы, а вось яе аб'ём, гэта значыць колькасць захаванай у памяці інфармацыі, у кожнага свой. У кагосьцi аб'ём вялікі, у кагосьці - дастатковы, а ў кагосьці - нязначны.
Аднак, хоць педагогі ведаюць пра гэта, часам яны не звяртаюць увагі на праблемы з слыхамоўнай памяццю, якія з'яўляюцца ў дзетак. Яны складаюцца ў тым, што дзеці слухаюць, але не чуюць слоў дарослага (інструкцый, указанняў, тлумачэнняў). Часта дашкольнікі не могуць сканцэнтравацца на гукавым матэрыяле пры выкананні заданняў у дзіцячым садзе: недакладна выконваюць даручэнні, маюць цяжкасці пры пераказванні тэкстаў і завучванні вершаў. Усё гэта стварае пэўныя цяжкасці ў дашкольным развіцці і ў далейшым школьным навучанні.
Каб своечасова ўстараняць такія недахопы, трэба сур'ёзна ставіцца да развіцця слыхавой памяці ў дзяцей. Дапамогуць развіваць слыхамоўную памяць наступныя гульні:
Гульня «Паравозік»
Вазьміце тры ліста паперы, можна каляровы, выкладзеце ў шэраг. Напішыце на кожным лісце лічбы злева направа: 1, 2, 3. Гэта вагоны. Злева ад першага вагона можаце размясціць паравоз. Цягнік вязе звяроў (з ліку наяўных цацак) або груз (любыя прадметы - крышка ад бутэлькі, аловак, мячык і г.д.). «Пасадка» па вагонах - сапраўды ў адпаведнасці з вашым спісам, прад'яўленым дзіцяці на слых. Колькасць вагонаў можаце павялічыць.
Гульня «Снежны ком»
Назавіце любое слова. Дзіця павінна паўтарыць ваша слова і прыдумаць сваё. Затым зноў ваша чарга. Вы паўтараеце сваё слова і слова дзіцяці, дадаеце сваё слова, трэцяе. Такім чынам, колькасць слоў нарастае як снежны ком, а аб'ём вашай слыхамоўнай памяці ўзрастае!
Гульня «Колькі кубік паказаў, столькі я і слоў назваў»
Калі дзіця ўмее лічыць да шасці, то цікава будзе пагуляць з ігральную кубікам. Тады з шэрагу вымаўленых дарослым слоў трэба назваць першыя некалькі слоў. А вось іх канкрэтную колькасць як раз і пакажа кубік. Для цікавасці можаце прадубляваць названыя словы прадметамі (толькі прыкрыйце іх хусткай). Калі выпадзе грань кубіка з шасцю кропкамі і дзіця назаве ўсе словы, адкіньце хустку. Дастаўце дзіцяці задавальненне пераканацца ў сваёй правасці або самастойна знайсці памылку.
Гульня «Чамадан»
Некалькі дзяцей садзяцца ў круг. Вядучы пачынае: «Я адпраўляюся ў кругасветнае плаванне і пакладу ў чамадан ... компас». Першае дзіця працягвае: «Я адпраўляюся ў кругасветнае плаванне і накладу ў чамадан компас і ... гадзіннік!». Другі: «Я адпраўляюся ў кругасветнае плаванне і накладу ў чамадан компас, гадзіннікі і ... кашулю!» І гэтак далей. Гуляюць да таго часу, пакуль хто-небудзь не выб'ецца з спісу. Вінаватаму прызначаюць штрафное заданне. Напрыклад, праскакаць на адной назе да дзвярэй і назад.
Гульня «Слухаем і малюем»
Праслухай верш і па памяці намалюй тыя прадметы, пра якія ў ім гаворыцца.
Матрошак будзем маляваць:
Раз, два, тры, чатыры, пяць.
Усіх больш першая матрошка:
Зялёны сарафан, какошнік.
За ёй сястра - другая,
У жоўтай сукенцы выступае.
Трэцяя менш другой:
Сарафан блакітны.
У чацвёртай матрошкі
Рост паменш трошкі,
Сарафанік сіні,
Яркі і прыгожы.
Пятая матрошка -
У чырвоненькай адзежцы.
Усіх запомніць пастарайся,
За малюнак прымайся!
Па просьбе дзіцяці можна прачытаць верш яшчэ раз.
Гульня «Паслухай апавяданне і намалюй малюнак»
Праслухай апавяданне і намалюй малюнак, якi дакладна адлюстроўвае яго змест.
У нядзелю зляпіў я трох выдатных снегавікоў. Зляпіў іх з камякоў снега. Адзін атрымаўся вялікі, другі - паменш, а трэці - зусім маленечкі. Рукі першага і другога - снежныя камякі, а ў трэцяга - з сучкоў. Замест носа устаўленыя морквы. Вочы з вугольчыкаў.
Падрыхтавала: настаўнік-дэфектолаг Абадоўская М.В.